Co można kupić za ok. 300 tysięcy złotych? Jednopokojowe mieszkanie, SUV-a dobrej marki (zostanie jeszcze na miejsce parkingowe) albo… ręcznie tkany dywan. Właśnie tyle może kosztować ozdoba podłogi wykonana zręcznymi dłońmi tkaczek i tkaczy. Jednak jak się okazuje, najdroższe dywany świata mogą kosztować znacznie, znacznie więcej.
Perski dywan za miliony
W 2010 roku w angielskim domu aukcyjnym Christie’s wylicytowano ręcznie tkany dywan o kwiecistym wzorze. Anonimowy kolekcjoner zapłacił za swój nowy nabytek niebagatelną cenę, bo aż 6,2 mln funtów! Skąd ta niezwykła kwota? Na pewno nie ze względu na ponadprzeciętne wymiary – dywan ma zaledwie 339 cm długości i 153 cm szerokości. Sekret wysokiej wyceny tkwi w pochodzeniu. Dywan utkano ręcznie w perskiej prowincji Kerman, a w dodatku był spadkiem po francuskiej mecenasce sztuki i kolekcjonerce, hrabinie Martine-Marie-Pol de Béhague. Dwa lata później dzieło perskich tkaczy stało się przedmiotem sporu sądowego, ponieważ była właścicielka domagała się odszkodowania od licytatora Domu Aukcyjnego w Augsburgu ze względu na zbyt niską wycenę dywanu.
Dlaczego perskie dywany są najdroższe?
W czasach średniowiecznych Persja (czyli współczesny Iran) uchodziła za ojczyznę dywanów. Zresztą do dzisiaj Iran pozostaje jednym z najważniejszych światowych producentów ręcznie tkanych kobierców. Z uwagi na misterne wzornictwo, bogatą kolorystykę oraz wieloletnią wytrzymałość perskie dywany uznawane są za produkt najwyższej klasy. Ich ceny mogą sięgać nawet kilkuset tysięcy złotych, choć zdarzają się egzemplarze, za które trzeba zapłacić ponad milion złotych. Zawrotne ceny irańskich dywanów wynikają z wysokiej jakości materiałów (naturalnie barwiona przędza wełniana i jedwabna) oraz czasochłonnego wykonania, ponieważ ręczne wiązanie setek tysięcy supłów może trwać całymi latami. Wszystko to sprawia, że dywany perskiego (irańskiego) pochodzenia nie tracą na wartości, a wręcz mogą okazać się doskonałą inwestycją na przyszłość.
Trwałe i wyjątkowe dywany z Turcji
Jak przystało na jednego z największych producentów dywanów na świecie, Turcja słynie z doskonałych materiałów (miękka wełna, jedwab) oraz wieloletniej trwałości. W dywanach tureckich widoczne są wpływy europejskie, afrykańskie oraz azjatyckie, choć dzięki długiej tradycji kraj ten wykształcił charakterystyczne style wzornicze oraz własne techniki tkackie (np. węzeł Giordi). Kilimy anatolijskie charakteryzują się prostotą oraz intensywnymi kolorami, z kolei dywany z prowincji Usak są nieco spokojniejsze, zaś jedwabne dywany z Hereke to połączenie bardzo szczegółowych wzorów oraz harmonijnej kolorystyki.
Czy dywany indyjskie są równie kosztowne jak perskie?
Jednym z najbardziej znanych dywanów indyjskich jest „Perłowy dywan z Barody”, który powstał na zamówienie XVIII-wiecznego maharadży Gekwara Khanda Rao, gubernatora miasta Baroda (obecnie Vadodara). Dywan utkano z nici jedwabnych na naturalnej skórze jelenia, a do jego udekorowania użyto drogocennych dodatków: morskich pereł Basra, rubinów, szafirów, szmaragdów oraz diamentów. W 2009 roku luksusowy dywan został wylicytowany przez Muzeum Narodowe Kataru za kwotę ok. 5,5 mln dolarów. Współczesne dywany indyjskie powstają w podobny sposób jak dywany irańskie i osiągają równie wysokie ceny. Tańsze są modele barwione sztucznymi i łatwo dostępnymi barwnikami, jednak wówczas trzeba się liczyć z mniejszą trwałością dywanu.
Dywany pakistańskie o klasycznych i plemiennych wzorach
Dywan z Pakistanu to prawdziwy rarytas dla kolekcjonera nietuzinkowych przedmiotów. Dywan sprowadzony z tego kraju może przypominać tradycyjny dywan perski, bowiem w żyłach pakistańskich tkaczy płynie krew irańskich imigrantów. W dywanach pakistańskich widoczne są wpływy indyjskie, choć nie brakuje również wzorów regionalnych będących dziełem tkaczy pochodzących z pakistańskich plemion. Wyjątkowo gęste sploty wykonane z najlepszych materiałów (m.in. nabłyszczanej wełny) sprawiają, że dywany z tego kraju cieszą się dużym powodzeniem na całym świecie (także w Polsce) i można łatwo je zamówić w ekskluzywnych sklepach internetowych.
Czy charakteryzują się dywany z Kazachstanu?
Wysokiej jakości ręcznie tkane dywany pochodzą także z Kazachstanu. Do ich wykonania wykorzystuje się głównie wełnę, a także kozią sierść, dzięki której dywan jest bardziej odporny na uszkodzenia. Jeśli chodzi o wzornictwo, dywany z Kazachstanu słyną z geometrycznych motywów inspirowanych kulturą rosyjską i kaukaską oraz harmonijnej kolorystyki (stosuje się barwniki naturalne). Nie brakuje również wzorów roślinnych, czasami pojawiają się również motywy zwierzęce. Dywany z Kazachstanu często są postarzane w tradycyjny sposób (np. przez pranie na kamieniu), dzięki czemu wyglądają jak przekazywane z pokolenia na pokolenie antyki.
Ekskluzywnie i po europejsku: najdroższe dywany z Bułgarii
Nie tylko orientalne dywany osiągają zawrotne ceny w sklepach i na aukcjach. Drogocenne, ręcznie wiązane dywany powstają również w niewielkim bułgarskim mieście Velingrad. Produkty z tradycyjnej manufaktury (ostatniej takiej w Europie) kosztują od 550 euro za metr kwadratowy, przy czym dywany o bardziej skomplikowanych wzorach i zawierające wiele kolorów są oczywiście droższe. Zatrudnione tutaj tkaczki korzystają z bardzo wysokiej jakości barwników, dzięki którym bułgarskie dywany nie blakną pod wpływem słońca czy intensywnego użytkowania. Manufaktura udziela na swoje wyroby 200 lat gwarancji, co stanowi najlepszy dowód bardzo wysokiej jakości wykonanych tutaj dywanów.
